Eğitim & Kurs
Halk Edebiyatı Nedir, Genel Özellikleri Nelerdir?
Halk Edebiyatı Nedir, Genel Özellikleri Nelerdir? Halkın içinden gelen sanatçıların ortaya koydukları ürünler neticesinde oluşan, İslamiyet öncesi Türk edebiyatının özellikle de sözlü döneminin devamı niteliği taşıyan Türk edebiyatı dönemine halk edebiyatı adı verilir.
Halk Edebiyatı Nedir, Genel Özellikleri Nelerdir? Halkın din, dil, gelenek, görenek, bakış açısı ve yaşam tarzını yansıtmakta olup günümüzde de varlığını sürdürmektedir.
Halk edebiyatının genel özellikleri
- Ürünler yazılı bir formatta bulunmaz, sözlü bir biçimde doğaçlama olarak söylenir. Bu nedenle halk edebiyatı sanatçıları ürünleri oluşturmak için önceden herhangi bir plan ya da organizasyon faaliyeti gerçekleştirmez.
- Doğaçlama unsurunun esas alınmasından dolayı ürünler anlamsal ve biçimsel özellikler bakımından kusursuz bir yapıya sahip değildir.
- Ürünler genellikle müzik eşliğinde sergilenmekte olup enstrüman olarak bağlama kullanılır.
- Şiirler nazım biçimleri baz alınarak isimlendirilir.
- Şiirlerde dörtlük nazım birimi, yarım kafiye, redif ve hece ölçüsü kullanılır. Şiirler çoğunlukla hece ölçüsünün 7’li, 8’li ve 11’li kalıbı kullanılarak oluşturulmakla birlikte çok nadiren de olsa aruz ölçüsü kullanılarak oluşturulan şiirlere rastlanır.
- Şiirlerin saz eşliğinde söylenmesinden dolayı halk edebiyatı geleneğine bağlı olan sanatçılar “saz şairi” ya da “aşık” olarak adlandırılır.
- Halk edebiyatı sanatçıları halkın içerisinden gelen kişiler olduklarından ötürü ürünlerde kullanılan dil günlük konuşma dilidir. Genellikle süslü, sanatlı ve ağdalı bir dil kullanılmaz.
- Sanatçıların hayatları hakkındaki bilgiler ve oluşturdukları eserler cönk adı verilen defterlerde kayıt altına alınır. Dana dili ya da sığır dili olarak da adlandırılan bu defterlerin dış yüzeyi genellikle deri ile kaplanmış olup içerisindeki sayfalar ise aşağıdan yukarıya doğru açılacak bir biçimde tasarlanmıştır.
- Ürünler genellikle doğa, ölüm, aşk, ayrılık, hasret, gurbet, özlem, din ve tasavvuf gibi konular çerçevesinde şekillenir.
- Halk edebiyatı sanatçıları, ürünleri gerçek hayatta var olan durumlardan esinlenerek oluşturdukları için ürünlerde yer alan benzetmeler genellikle somut bir nitelik taşımaktadır.
- Ürünleri ortaya koyan sanatçıların belli olup olmaması, şiirlerde başlık kullanılıp kullanılmaması, ürünlerde hangi konuların işlendiği gibi çeşitli özellikler baz alınarak sınıflandırılan halk edebiyatı; anonim halk edebiyatı, aşık edebiyatı ve tekke – tasavvuf (dini – tasavvufi) halk edebiyatı olmak üzere üç grupta incelenir.